Muzyka poważna

Henryk Wars, właściwie Henryk Warszawski – kompozytor, aranżer, pionier jazzu w Polsce, pianista oraz dyrygent, kojarzony głownie z muzyką rozrywkową i filmową, komponował także duże formy symfoniczne. Dzieła symfoniczne Henryka Warsa, które powstały w jego amerykańskim okresie (1947-1977) zostały odkryte dopiero pod koniec lat 90 XX wieku. Na płycie nagranej przez Polską Orkiestrę Radiową znajdziecie monumentalną Symfonię nr 1 (1949), trzyczęściowe symfoniczne Szkice miejskie (1951 re. 1974), uwerturę koncertową Maalot (1974) a także błyskotliwy jednoczęściowy Koncert na fortepian i orkiestrę (1950) w interpretacji pianisty Piotra Orzechowskiego. Dzieła te stanowią istotny element historii muzyki polskiej XX wieku i jednocześnie ukazują w nowym świetle dorobek kompozytora, którego muzyka nie traci na popularności wśród kolejnych pokoleń fanów.

Na tle imponującej liczby osiemnastowiecznych muzycznych ujęć litanii (m.in. J. A. Hasse, M. Haydn, W. A. Mozart) w kolejnym stuleciu ich liczba bardzo zmalała, ograniczając się do lokalnych twórców, zwłaszcza tych związanych z sanktuariami maryjnymi. Moniuszko w swych litaniach zasadniczo nie odwoływał się do żadnej tradycji ich umuzyczniania, zaniechał także jakichkolwiek odniesień „historyzujących”, tworząc dzieła wysoce oryginalne. W każdej litanii występuje chór i soliści, którym (w trzech pierwszych utworach) towarzyszy orkiestra: w I Litanii dość skromna, w II – „klasyczna”, w III – najokazalsza, z powiększoną sekcją dętą i kotłami. Litania IV zachowała się tylko w wersji na głosy wokalne i fortepian, choć prawdopodobne, iż także miała mieć wersję orkiestrową.

Druga płyta serii Witold Lutosławski w Polskim Radiu zawiera nagrania dzieł Lutosławskiego, które zostały dokonane pod jego batutą. Wszystkie z udziałem Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia oraz ze znakomitymi polskimi solistami: śpiewaczką Haliną Łukomaską – sopran, pianistką Ewą Pobłocką i z Krzysztofem Jakowiczem – skrzypce. Płyta stanowi bezcenny zapis „artystycznych zdarzeń”, dotyczących tzw. wykonań autorskich oraz wykonań autoryzowanych. Te drugie mają miejsce wówczas gdy, jak w tym przypadku, soliści kreują swe partie bezpośrednio pod okiem (tu pod batutą) Kompozytora. W tym miejscu należałoby otworzyć długą i wielowątkową dyskusję na temat wykonań kompozytorskich. Na ile mogą one być „wykonaniem wzorcowym”? Czy ich istnienie ogranicza, albo czy przeciwnie – wyzwala potrzebę poszukiwania innych jeszcze wizji interpretacyjnych? Pytań jest wiele. Dyskusja mogłaby być fascynująca.